Proizvodi za zaštićenim geografskim porijeklom imaju zavidan izvozni potencijal.

Prije nekoliko godina na ovim prostorima se sa pažnjom pratio sudski spor između Slovenaca i Austrijanaca oko kranjske kobasice. Naime, dok je bivša jugoslovenska republika tvrdila da ima pravo da njen poznati suhomesnati proizvod bude prodavan pod tim imenom, Austrijansci su tvrdili da sve kobasice iz njigove Kranjske oblasti već imaju taj geografski “brend”.

Takođe, bilo je svađa i između Grka i Danaca oko feta sira, dok bi Srbija mogla da povede sporove zbog nekih proizbvoda koje smatra svojima – Slovencima zbog ajvara ili zbog šljivovice sa Česima.

U BiH zanemarljiv je broj proizvoda koji su zaštićeni ovim oznakama, dok ih je na međunarodnom nivou zaštićeno tek dva. Uglavnom su to poljoprivredni i zanatski proizvodi među kojima su Kestenov med Cazinske krajine, Hercegovački med, Kreševsko potkovano jaje, Gračaničko keranje, Ljubuški rani krompir, Sarajevske papuče, Sarajevski filigran itd.

Na teži način smo naučili da je u današnjem svijetu, a posebno EU, potrebno geografski zaštititi proizvode i brendove.

To se nije uradilo ni sa šljivovicom, kajmakom ni ajvarom.

Italijani, Njemci i Česi su svoje rakije imenovali upravo kao „šljivovice”, dok su ajvar zaštitili Slovenci. Iako se smatra da je kajmak naziv srpskog porijekla, postoji isti proizvod sa istim imenom u Iraku.

U Zavodu za zaštitu intelektualne svojine iz Srbije,  kažu da neki proizvodi imaju oznaku “geografskog porijekla” – sremski kulen, petrovska klobasa, užička goveđa pršuta, leskovački domaći ajvar, futoški kupus, staroplaninski kačkavalj, fruškogorski lipov med, kladovski kavijar, leskovačko roštilj meso.

Kada neki proizvod dobije oznaku geografskog porijekla, on dobija i veću tržišnu vrijednost, jer ga kupac prepoznaje kao proizvod posebnog kvaliteta i spreman je da ga više plati. Takođe, samo ovlašćeni vlasnici ovih oznaka, imaju pravo da se tako i deklarišu, a one koji prodaju robu koja nije sa tog geografskog područja mogu da tuže i zahtijevaju nadoknadu štete.

Zahtjev za registrovanje, uz podatke o podnosiocu prijave, sadrži i geografski naziv koji se štiti, zatim vrstu proizvoda, kao i geografski naziv područja iz koga potiče taj proizvod. Zahtjev mora da sadrži i naziv sertifikacionog tijela koje vrši kontrolu kvaliteta.

Geografska oznaka, osim što definiše da je proizvod porijeklom sa određene teritorije, garantuje da se kvalitet ili karakteristike mogu pripisati upravo tom geografskom porijeklu te robe. To je i dobro marketinško sredstvo koje može da tom proizvodu omogući prednost u odnosu na konkurenciju.

Možda smo neke prilike propustili zbog nemara ili neznanja, ali poslednjih godina sve više lokalnih proizvođača shvata značaj registracije naziva poljoprivrednih i prehrambenih proizvoda na nivou Evropske unije i sami se organizuju.

U Evropi, po proizvodima koji nosi oznake geografskog porijekla prednjači  Italija, čijih oko 800 proizvoda, pretežno vina, nosi oznaku geografskog porijekla. Ukupna vrijednost ovih proizvoda prelazi 15 milijardi eura, a od izvoza zarade više od sedam milijardi.

 

 

izvor:AgencijeFOTO:Facebook