Patrijarh srpski Porfirije služiće 20. septembra u Hramu Rođenja Svetog Jovana Preteče i Krstitelja u Zvorniku doksologiju, a narednog dana, na praznik Male Gospojine, Svetu arhijerejsku liturgiju u Sabornom hramu Rođenja Presvete Bogorodice, gde će obaviti i čin velikog osveštanja Sabornog hrama.

Njegova svetost biće prvi patrijarh koji će, nakon punih 90 godina, služiti Svetu arhijerejsku liturgiju u Zvorniku, što će izazvati još veće interesovanje vernika da dočekaju svog patrijarha i prisustvuju službi. Hram Rođenja Svetog Jovana Preteče i Krstitelja, u kojem će patrijarh služiti doksologiju, imao je burnu istoriju od svog nastanka.

Ove godine Hram obeležava 200 godina postojanja, a na njemu se nalaze zvona koja je 1927. godine poklonio kralj Aleksandar Prvi Karađorđević.

U ovom hramu, prema crkvrnim podacima, služili su Sveti Vladika Nikolaj, Sveti Petar Zimonjić mitropolit Dabrobosanski, patrijarh srpski Varnava i drugi crkveni velikodostojnici, piše Srna. Hram Rođenja Svetog Jovana Preteče i Krstitelja najstarija je parohijska crkva u Eparhiji zvorničko-tuzlanskoj koju je osveštao 1823. godine mitropolit Gavrilo, kada je i služena prva služba na slavu hrama Ivanjdan.

Prema crkvenim izvorima, za vreme Osmanskog carstva, u fermanu iz 1833. godine navedeno je da je Hram pod velikim nametima, da bi u drugom fermanu od 1866. stajalo da je odobreno da se crkva proširi, ali zbog tadašnjih istorijskih prilika i opadanja turske moći to nije realizovano.

Austrougarske vlasti su dolaskom na ove prostore poskidale sve metalne delove, posebno bakarne, sa svih crkvenih objekata, a oko 1916. godine i zvona sa Hrama Rođenja Svetog Jovana Krstitelja i odvezle ih u austrougarske livnice, gde su pretopljeni i od njih napravljena municija koja je ubijala srpski narod. Nakon pada Austrougarske, zvono koje je zvonilo na ovom hramu bilo je posuđeno od lozničke crkve i postavljeno na drvene nosače, pozivajući vernike na službu sve do 1927. godine, kada su stigla kraljeva zvona koja i sada služe.

Zvornik, odnosno ovaj hram, tada katedralni (saborni), bio je sedište Mitropolije i sedište Eparhije zvorničko-tuzlanske do 1852. godine, odakle se iste godine prebacuje u Tuzlu, ali nominalno ostaje katedralni hram sve do 1872. Sveštenik Hrama Rođenja Svetog Jovana Krstitelja Miloš Zekanović kaže da je na ovom mestu već 1766. godine postojala crkva, na čijim je temeljima kasnije sagrađena postojeća.

“Imamo pisane izvore kako je stradala crkva koja je ranije bila na ovom mestu”, navodi Zekanović i dodaje da postoje pisani tragovi iz 1807. godine o postojanju crkve, što će sve biti obznanjeno u monografiji koja je u pripremi za jubilej povodom dva veka postojanja ovog hrama. U Hramu Rođenja Svetog Jovana Krstitelja nalaze se čestice moštiju Svetog Jovana Krstitelja i Svetog Sisoja Velikog, zaštitnika dece, te ikona Trojeručica, koja je dobijena sa Svete Gore, kao i kopija pojasa Majke Božije iz manastira Vatoped (gđe je boravio Sveti Sava sa svojim ocem Simeonom), kao i mnoge druge svetinje koje su sačuvane kroz istoriju. Gradnja Sabornog hrama Rođenja Presvete Bgorodice, u kojem će patrijarh srpski Porfirije služiti Svetu arhijerejsku liturgiju na Malu Gospojinu, počela je 2008. godine, kada je tadašnji episkop zvorničko-tuzlanski Vasilije osveštao Časni krst i zemljište.

Nakon osveštanja, vladika Vasilije je tada rekao da je Zvornik grad drevne mitropolije srpskih vladika koji odavno vapi za jednom velikom bogomoljom posle stradanja i golgote koju je Srpska pravoslavna crkva doživela kada je na Đurđevom gradu ogromni saborni hram Mitropolije zvorničke srušilo Osmansko carstvo. Građevinski radovi na ovom hramu su završeni, dok je freskopisanje u toku. Saborni hram ima dva monumentalna zvornika čija visina sa krstovima iznosi po 54 metra, kao i pet kupola, od kojih je centralna visoka 35 metara, dok je dužina hrama sa oltarom 21, a širina 19 metara.

Izvor: Glas srpske