Pravoslavni vjernici današnju subotu obilježavaju kao Teodorovu (Todorovu) subotu, jer je posvećena Svetom velikomučeniku Teodoru Tironu.

Teodorova ili Todorova subota uvijek pada u prvu subotu Velikog Vaskršnjeg posta. Na ovaj dan je običaj je da se vkernici, koji su cijelu nedelju postili, pričešćuju. Za nju su vezani veoma neobični običaji.

Za Svetog Todora vjeruje se da je zaštitnik stoke, naročito konja, pa se ovaj dan naziva još i Konjski dan – kada se konji ne prežu (u kola) već samo jašu. U nekim krajevima ovaj svetac se slavi, jer se vjeruje da liječi od padavice. Seljaci u to vrijeme odlaze u obližnje manastire sa bolesnima, pale svijeće i mole se svecu za zdravlje.

Trke konja su se na ovaj dan organizovale u Šumadiji. Uopšte, u mnogim selima se konji jašu, i pokazuju po selima. Srbi, Makedonci i Bugari vjeruju da Sv. Todor, u vidu noćnog jahača tokom Todorove nedelje može da donese bolesti i ludilo.

Ovog dana u selima istočne Srbije priprema se žito, odnosno, koljivo, kao za svaku Krsnu slavu. Pravi se i kolač na kome se obavezno nalaze ukrasi u obliku konja ili potkovice.

Na taj dan se pali smeće (radi zaštite, tj. za zdravlje konja i porodice, radi odavanja poštovanja demonima i kao zaštita od zmija). Žene na Todorovu subotu ne smiju da peru kosu, u kući se ne sme paliti vatra (jer demoni ne vole dim), a djecu treba okupati prije konjskih trka. Izuzetno, ako je neophodno, dijete se i na taj dan može okupati, ali se obavezno stavlja potkovica u korito s vodom.

Nevjeste se tog dana ne smiju češljati zbog zmija (jer se one nalaze u konjskoj dlaci).

Mnogi i danas vjeruju da potkovica donosi sreću. Todorov kult, kao ostatak tračkog konjanika, prisutan je u Istočnoj Srbiji, dok je u drugim dijelovima gotovo nestao.

U selima leskovačkog Pomoravlja kažu da na dan Todorice Kraljević Marko jaše svog šarca na moru. Jednom godišnje, baš pred kraj zime, na Todorovu subotu čuje se topot konja koji ledi krv u žilama. To su, kaže predanje, Todorci – pola ljudi pola konji, ali nisu kentauri. Oni su zli i spadaju u najopsanija mitska bića na ovom prostoru. Njihov vođa je Veliki Todor. Ako izađete iz kuće kad padne mrak, a ovih dana je to nešto posle 17 sati, Todorovi konji će se čuti i rastrgnuće svakog ko hoda.

izvor: Agencije/FOTO:SPC