Dvadesetogodišnja Violeta Krajišnik, vjerovatno, jedini je ženski pjevač uz gusle u Republici Srpskoj. Violeta je studentkinja prve godine Pedagoškog fakulteta u Bijeljini.

Nakon osnovne škole u Janji, Srednju muzičku školu “Stevan Stojanović Mokranjac” završila je u Bijeljini. Uporedo je završila srednju školu, smjer ugostiteljsko – kulinarski tehničar.

“U Muzičkoj školi sam bila zainteresovana za klavir i harmoniku, ali sam od malih nogu iskazivala i interesovanje za gusle. Moj pokojni djed Bogdan svirao je gusle. Njega je naslijedio u tom umijeću moj ujak Milomir. Slušala sam na slavama kako ujak svira i pjeva uz gusle.

Iz čiste znatiželje počela sam svirati gusle
Iz čiste znatiželje i ja sam uzela gusle u ruke i zavoljela sam taj drevni srpski instrument. Gusle sviram već više od deset godina. Koliko znam, jedina sam djevojka koja trenutno svira gusle u Republici Srpskoj. Često mi se obraćaju djevojčice koje žele da nauče da sviraju ovaj instrument, ali, nemaju dovoljno hrabrosti, plaše se komentara, poput onih uobičajenih, da su gusle isključivo muški instrument. Lično sam se susretala s takvim komentarima. Dok jedni podržavaju moje pjevanje uz gusle i to hvale na sav glas, ima puno i onih koji se tvrdokorno drže mišljenja da su gusle isključivo muški instrument. U međuvremenu sam bila i na brojnim takmičenjima i festivalima gusala. Postala sam članica Saveza guslara Srbije, Republike Srpske i Crne Gore. Jedan član žirija mi je rekao da je zastupao stav da žena ne treba da svira gusle, ali kada je mene čuo, rekao mi je da sam ga “razoružala””.

Violeta kaže da uz gusle najčešće svira pjesme iz Kosovskog ciklusa. Često se, međutim, opredjeljuje i za klasične, malo melodičnije pjesme koje su ispjevane u osmercu.

“ Sviram i pjevam sve, zavisno od toga kako sam raspoložena i šta mi u određenom trenutku prija.

Ženski glas više ide uz lirske pjesme

Muški glasovi su, tako su mi rekli, kada je riječ o pjevanju uz gusle, više tipični za pjesme o ratovima, bojevima, stradanjima, dok ženski glas više ide uz neke lirske pjesme, gdje se iskazuju emocije. Na takmičenjima sam osvajala zahvalnice, diploma i pehare. Moja majka već dugo radi kao instruktor tkanja i folklora, tako da me i ona u svemu tome inspirisala i naučila njegovanju tradicije i naših narodnih običaja. Vodim i crkveni hor u Janji, radim u SKUD-u sa najmlađim uzrastom. Praktično, sada uz majku asistiram u mnogim kreativnim poslovima kojima se ona bavi”, kaže Violeta Krajišnik, jedini ženski guslar u Republici Srpskoj.

U razgovor se uključuje i Cvija Krajišnik (44), Violetina majka, inače umjetnički rukovodilac za igru sa dječijim starijim uzrastom u SKUD “Janja”. Cvija je u 2010. godini registrovala i “Cicinu radionicu” koja se bavi očuvanjem baštine domaće hrane, starih i umjetničkih zanata.

Cicina radionica čuva našu kulturnu baštinu

Što se tiče tkanja, u međuvremenu je veliki broj žena i djevojaka uz Cviju naučio da tka na razboju. Cvija izrađuje i narodne nošnje, ćilime, torbe, pojaseve za mlade folkloraše, etno detalje, s druge strane, spravlja odlične sireve, pod jedinstvenim nazivom “Čobančica”, priprema razne kreme za njegu kože od kamilice, nevena i drugog ljekovitog bilja.

“Odrasla sam u višečlanoj porodici. Otac je bio kovač, svirao je i gusle. Majka je rodila nas osmoro, u selu Orlica, ispod planine Vlašić. Od malih nogu sam od majke učila vez, pletenje i tkanje, pripremali smo razne sireve. Sve me interesovalo. Kod nas u kući gusle su oduvijek stajale uz porodičnu ikonu. Tako je ostalo do dana današnjeg. Uskoro ćemo pokrenuti ljetnju školu etno, tradicionalnog i duhovnog pjevanja. Uz to ćemo voditi i školu pojanja, za pjevanje u crkvenim horovima. Niko se trenutno time ne bavi, te smo htjeli svima onima koji su zainteresovani za to pružiti šansu da nauče nešto više iz ove oblasti. Svojevremeno sam, kao najbolji igrač folkolora, završila seminare za instruktora folklora, kurseve za tkanje. Kasnije sam počela izrađivati narodne nošnje, bavim se šivenjem, pletenjem, heklanjem, tkanjem. Volim da se zanimam svim i svačim. Tkanje je najteže, ali ga najviše i volim. U proteklih dvanaest godina izlagala sam na brojnim sajmovima i izložbama u regionu. Puno toga je završilo i u Australiji, Americi, Kanadi, evropskim zemljama. Stigla su i brojna priznanja, pehari, zahvalnice. Sve to čovjeka obavezuje, inspiriše na neka nova pregnuća”, kaže Cvija Krajišnik, izuzetno kreativna žena koja je narodnom stvaralaštvu, tradiciji i starim zanatima vratila stari, pomalo zaboravljeni sjaj i neprolaznu vrijednost.

Bijeljina.com