Vlada predlaže da i naredne tri godine ostane istih devet kriterijuma za ocjenu stepena razvijenosti lokalnih zajednica u Republici Srpskoj, koji između ostalog utiču i na raspodjelu novca između republičkog i lokalnog nivoa.

Pojedini načelnici poručuju da to trenutno nije krucijalno pitanje koje utiče na opstanak opština i gradova, te ukazuju na političke podjele unutar Saveza opština i gradova RS.

– Nakon analize važećih kriterijuma i pribavljenih mišljenja, dostupnosti podataka, primjedaba i sugestija, Ministarstvo uprave i lokalne samouprave predlaže kriterijume za ocjenu stepena razvijenosti, koji su nepromijenjeni u odnosu na Odluku iz 2019. godine – piše u odluci upućenoj u Narodnu skupštinu RS.

Parametri
Ti kriterijumi su:

‒ Ostvareni ukupni prihodi registrovanih privrednih subjekata u prethodnoj godini na nivou jedinice lokalne samouprave po stanovniku;

– Ostvareni budžetski prihodi (poreski i neporeski) u prethodnoj godini na nivou jedinice lokalne samouprave po stanovniku;

– Stopa nezaposlenosti – procentualno učešće nezaposlenih lica u ukupnoj radnoj snazi na nivou jedinice lokalne samouprave;

– Gustina naseljenosti;

– Ukupan broj registrovanih vozila na području jedinice lokalne samouprave u odnosu na ukupan broj registrovanih vozila u RS;

– Broj učenika koji pohađaju osnovnu školu u odnosu na broj stanovnika na nivou jedinice lokalne samouprave;

– Opšta stopa prirodnog priraštaja na nivou jedinice lokalne samouprave (razlika između stope nataliteta i stope mortaliteta);

– Broj poslovnih subjekata na nivou jedinice lokalne samouprave u odnosu na ukupan broj poslovnih subjekata u Srpskoj i

– vrijednost izvršenih radova prema vrsti građevinskih objekata i stambena izgradnja na nivou jedinice lokalne samouprave u odnosu na ukupnu vrijednost u Republici Srpskoj.

Zbog čega su ovi parametri važni?

Članom 76. Zakona o lokalnoj samoupravi propisano je, između ostalog, da se pravila za redistribuciju sredstava iz budžeta Republike Srpske na jedinice lokalne samouprave zasnivaju na objektivnim, transparentnim i potvrdivim kriterijumima koje utvrdi Narodna skupština Republike Srpske, te da se kriterijumi za utvrđivanje stepena razvijenosti donose svake tri godine.

O predloženim (novim-starim) kriterijumima Ministarstvo uprave i lokalne samouprave informisalo je Predsjedništvo Saveza opština i gradova Republike Srpske, na 80. sjednici Predsjedništva, održanoj 11. maja 2023. godine, kao i Skupštinu Saveza opština i gradova na 20. sjednici, održanoj 12. maja 2023. godine. Kako tvrde, na tekst odluke nije bilo primjedbi.

Vladin protočni bojler
Ali, kako saznaje Srpskainfo, u Savezu su ipak ponudili drugačiji model za ocjenu razvijenosti, koji je imao osam kriterijuma, sa pratećom analizom. Međutim, od njega se za sada odustalo jer bi doveo do značajnijeg pomijeranja na skali razvijenosti.

Đođe Milićević (SDS), načelnik opštine Šamac, kaže da nije ni bio na pomenutim sjednicama jer, kaže, u tome odavno ne vidi nikakvu svrhu. Tvrdi da je Savez opština i gradova (SOG) RS postao protočni bojler svega što dolazi iz Vlade Srpske.

Milićević naglašava da lokalne zajednice u RS trenutno imaju daleko većih problema, ali da SOG nije u stanju da zakaže sastanak s predsjednikom Vlade.

– Mjesecima stoji zahtjev za izmjenu Zakona o budžetskom sistemu Republike Srpske. Želimo da 24 odsto prihoda od PDV, koje idu lokalnim zajednicama, bude 24 odsto od prihoda koje dobija Republika Srpska. A ne da se prvo naplate krediti, pa tek da onda mi dobijemo 24 odsto od onoga što ostane. To je bitno, a ne kriterijumi o razvijenosti na osnovu kojih se mi glođemo da li će neko da dobije 10.000 ili 20.000 KM manje ili više. A, svi smo jad i bijeda – kaže Milićević za Srpskainfo.

Prema njegovim riječima, kada su se (grado)načelnici požalili ministarki finansija RS da dobijaju drastično manje novca od PDV, u odnosu na plan dobili su odgovor da se ne oslanjaju samo na PDV i da „rade domaćinski“.

– Domaćinski ja radim, vlastite prihode u opštini smo povećali za 35 odsto. Šta imam od toga? A onaj koji radi nedomaćinski, koji je zadužen preko 18 odsto u odnosu na izvorne prihode iz prethodne opštine, što je zakonski limit, Ministarstvo finansija mu daje saglasnost da se dodatno zaduži. Jer se radi o njima bliskim opštinama. Međutim, postoje načelnici koji smiju sve da kažu, ali i oni koji ne smiju – poručuje Milićević.

Rušenje ugleda
Načelnik opštine Srebrenica, Mladen Grujičić (SNSD), uzvraća da je potrebno poštovati stavove Saveza opština i gradova i učestvovati u radu te organizacije.

– Kada se donese stav pred SOG, to je konačan stav usaglašen između svih nas. Naravno da ima uvijek manjkavosti u funkcionisanju bilo kog tijela, posebno ovog konkretno koje je sastavljeno od zajednica različitih interesa i struktura. Ali, na tome se treba raditi. Većina članica u SOG RS se usaglašava. Mora se razumjeti i situacija u Republici Srpskoj, moraju se politike ostaviti na stranu, kada je u pitanju interes svih opština. Kada smo u problemu, svi smo u problemu, tako treba i da nastupamo. Da li ima sluha u Vladi kada su u pitanju naši problemi? O tome može da se priča i pojedinačno i globalno, ali u svakom slučaju treba učestvovati i davati prijedloge – kaže Grujičić za Srpskainfo.

Istovremeno, Ljubiša Ćosić, gradonačelnik Istočnog Sarajeva i ujedno predsjednik Saveza opština i gradova, kaže da se uvijek može razgovarati o drugim modelima, ali smatra da je od samih kriterijuma za ocjenu razvijenosti važnije da se u lokanim zajednicama radi u tim oblastima koje se ocjenjuju.

– Možemo da razgovaramo o različitim metodologijama za ocjenu razvijenosti, ali je najveći zadatak da u onim sferama života koji se mjere na bazi nekih kriterijuma napravimo napredak u zajednicama – kaže Ćosić.

Odgovarajući na zamjerke pojedinih načelnika iz SDS na rad SOG, Ćosić kaže da sa svima ima korektnu saradnju i da se trudi da predstavi interes svih lokalnih zajednica.

– Savez je nevladina organizacija od javnog interesa koja sa skromnim budžetom od 600.000 KM pokušava, prije svega, da napravi kvalitetne obuke, upoznavanje s materijom, da utiče na zakone… Njihovo političko mišljenje je takvo, ali mislim da im je to loša priča kojom ruše ugled Saveza i lokalnih zajednica u RS – kaže Ćosić za Srpskainfo.

 

izvor: Srpskainfo/FOTO: SINIŠA PAŠALIĆ/RAS SRBIJA