Afera „kiseonik“, druga najveća u pandemiji nakon afere „respiratori“, tresla je mjesecima cijelu BiH. U aprilu 2022. oglasilo se Republičko javno tužilaštvo RS koje je ustanovilo da ne postoje dokazi da su Šeranić, Đajić i Čađo djelovali kao organizovana kriminalna grupa, te su drugi dio krivične prijave (krivična djela protiv zdravlja ljudi, saobraćaja, privrede i platnog prometa) ustupili Okružnom javnom tužilaštvu Banja Luka na postupanje. Okružno tužilaštvo je gotovo u potaji u junu ove godine obustavilo istragu.

Za pravosuđe Republike Srpske životi i zdravlje pacijenata Univerzitetskog kliničkog centra (UKC) RS tokom pandemije nisu bili ugroženi, iako su umjesto medicinskog primali tehnički kiseonik.

Takav zaključak proizilazi iz činjenice da je Okružno javno tužilaštvo Banjaluka u junu ove godine, tiho i gotovo u potaji, obustavilo istragu protiv direktora UKC RS Vlade Đajića, ministra zdravlja i socijalne zaštite RS Alena Šeranića i direktora TGT-Tehnogas a.d. Laktaši i bivšeg ministra unutrašnjih poslova RS Stanislava Čađe.

Jedna od tri najveće afere u pandemiji

Đajić, Šeranić i Čađo bilisu osumnjičeni, između ostalog, za krivično djelo „proizvodnja i stavljanje u promet proizvoda štetnih za liječenje“, ali je Okružno javno tužilaštvo utvrdilo da se u njihovim radnjama „ne stiču obilježja pomenutog krivičnog djela, niti nekog drugog krivičnog djela za koje se gonjenje preduzima po službenoj dužnosti“.

Portal “Valter” objavljuje informaciju o obustavi istrage koja je u javnosti prošla „ispod radara“, iako je riječ o jednoj od dvije ili tri najveće afere u državi u vrijeme pandemije.

Gradonačelnik Banjaluke Draško Stanivuković podnio je krivične prijave protiv Čađe, Šeranića, Đajića i premijera RS Radovana Viškovića „zbog falsifikovanja isprava i ugrožavanja zdravlja stanovništva“ u septembru 2021. Nekoliko dana prije podnošenja prijave, Stanivuković je alarmirao javnost informacijom da je UKC RS isplatio 1,3 miliona KM firmi TGT Tehnogas d.d. iz Laktaša za isporuku nemedicinskog, tehničkog kiseonika.

Neposredno nakon toga, tadašnji direktor Agencije za lijekove i medicinska sredstva BiH Aleksandar Zolak izjavio je da TGT Tehnogas nije registrovan kao veleprometnik za prodaju lijekova.

„TGT je evidentno uvozio kiseonik i na granici je morao carinicima dati dokumentaciju. Ako je uvozio tehnički gas, sve je jasno. A ako je kojim slučajem uvozio medicinski odnekud, onda je carina prekršila zakon jer se dozvola za uvoz lijeka može dati samo registrovanim veleprometnicima lijekova, a TGT to nije”, rekao je tada Zolak za BIRN.

U narednom periodu direktor UKC RS Vlado Đajić uvjeravao je javnost da je kiseonik koji se daje pacijentima ispravan, te da Stanivuković izmišlja aferu zbog „političke pohlepe i bolesne ambicije“. Stanivuković je istovremeno izjavljivao da institucije ćute na najveću aferu u posljednjih deset godina te pozvao „da ga uhapse“ ako se pokaže da njegove tvrdnje nisu tačne.

Afera kiseonik, koja je stavila znak pitanja na zdravlje i živote pacijenata UKC RS, i to ne samo u vrijeme pandemije, tresla je mjesecima cijelu BiH. U aprilu 2022. oglasilo se Republičko javno tužilaštvo RS koje je ustanovilo da ne postoje dokazi da su Šeranić, Đajić i Čađo djelovali kao grupa ili organizovana kriminalna grupa, kao ni dokazi da je pribavljena imovinska korist, drugom nanesena šteta ili teža povreda prava drugog.

Iz Republičkog javnog tužilaštva saopšteno je takođe da je za drugi dio krivične prijave, koji se odnosi na krivična djela protiv zdravlja ljudi, protiv pravnog saobraćaja i protiv privrede i platnog prometa, odnosno upotrebe tehničkog kiseonika radi liječenja pacijenata te njegovog uticaja na zdravlje pacijenata, nadležno Okružno javno tužilaštvo Banja Luka, kojem je cjelokupan spis dostavljen na dalje postupanje.

Tužilaštvo: Nema kriminala u aferi „kiseonik“

Više od godinu banjalučko Okružno javno tužilaštvo bavilo se aferom kiseonik da bi na kraju obustavilo istragu „jer nije pronašlo elemente krivičnog djela“. Ovakav ishod nije jasan ako se uzme u obzir da su u Republičkom javnom tužilaštvu donijeli drugačiji zaključak.

„Iz dokumentacije pribavljene od Agencije za lijekove i medicinska sredstva BiH utvrđeno je da je TGT a.d. Laktaši tokom 2020. i 2021., Univerzitetskom kliničkom centru RS isporučio određene količine medicinskog kiseonika, a da za to nije imao dozvolu agencije za promet lijekovima – medicinskim kiseonikom na veliko, da se bavio i jednim dijelom proizvodnog procesa gasa – kiseonika, iako takođe nije imao dozvolu za proizvodnju lijekova izdatu od nadležne Agencije. Utvrđeno je i da je veća količina tehničkog kiseonika upotrijebljena za liječenje pacijenata“, navodi se u saopštenju ove institucije iz aprila 2022.

Građani su na kraju ostali uskraćeni za brojne odgovore, uz ostale i ono ključno: Da li je kiseonik u UKC-u bio tehnički i – ukoliko nije – kako je medicinski kiseonik mogla uvoziti firma koja nije bila registrovana kao veleprometnik?!

Tako je afera kiseonik pravosudno „obrisana“, a njeni akteri nastavili su borbu na političkom polju, koje se za njih pokazalo jedino bitnim.

Iz Okružnog javnog tužilaštva Banjaluka saopšteno je takođe da „na donešenu tužilačku odluku podnosilac prijave (Stanivuković) „nije uložio pritužbu.“

Draško Stanivuković u momentu obustavljanja istrage o aferi koju je smatrao najvećom u posljednjoj deceniji, otimao je kancelariju, službeni automobil i sekretaricu svom političkom oponentu iz SNSD-a, predsjedniku Gradske skupštine Banjaluka Ljubi Ninkoviću.

Gradonačelnik Banjaluke više se nije nudio da ga uhapse, kako je ranije obećao, iako su dva tužilaštva obustavila istrage o aferi kiseonik, ali je zato u međuvremenu postao blizak Miloradu Dodiku i određenim strukturama SNSD-a.

Direktor UKC RS Vlado Đajić, osim što se bavio organizovanjem SNSD-ovih žurki, otvorio je novi front političke borbe protiv gradonačelnika Banjaluke Draška Stanivukovića inicijativom za njegovom smjenom.

A TGT Tehnogas, na čelu sa bivšim ministrom policije Stanislavom Čađom, nastavio je u miru dobijati tendere od UKC kojim rokovodi Đajić.

Ugovor u vrijednosti većoj od 100.000 KM s firmom TGT Tehnogas sklopljen je krajem septembra, pri čemu je TGT Tehnogas bio jedini ponuđač.

Izvor: valterportal.ba / Autor: Maja Bjelajac