Jedino rješenje koje je za novinarsku zajednicu u Srpskoj prihvatljivo jeste da kleveta i uvreda uopšte ne uđu u Krivični zakonik Republike Srpske.

To su za “Nezavisne novine” poručili novinari iz Srpske, govoreći o predstojećoj dvomjesečnoj javnoj raspravi koja će uslijediti nakon što je Narodna skupština Republike Srpske u četvrtak usvojila Nacrt zakona o izmjenama i dopunama Krivičnog zakonika Republike Srpske.

Ljiljana Smiljanić, novinarka Al Jazeera Balkansa, kaže da niko nije protiv uređenja javnog prostora i izražavanja, ali se to, dodaje, ne radi krivičnim zakonikom.

“Dakle, zahtjev je i dalje da Vlada odustane od dalje procedure kad je riječ o ovom nacrtu izmjena i dopuna Krivičnog zakonika. Ako budemo na javnoj raspravi, to će biti ono što ćemo reći. Kriminalizacija klevete nas vraća više od 20 godina unazad. Imamo Zakon o zaštiti od klevete, koji političari naročito koriste. Imamo ‘grubo vrijeđanje’ u Zakonu o javnom redu i miru i čak i u Krivičnom zakoniku. Dakle, grubo vrijeđanje je već krivično djelo”, ističe Smiljanićeva za “Nezavisne novine”.

Snežana Mitrović, novinarka televizije N1, kaže da je, za početak, neophodno odustajanje od usvojenog nacrta.

“Ukoliko žele pokazati dobru volju, vratiti povjerenje, moraćemo sve iz početka. Potrebno je donijeti set medijskih zakona koji su i u EU uslovi, pa tek onda pričati o Krivičnom zakoniku. Sporno je sve, od dualizma zakona do kazni i ogromne diskrecione slobode tužilaca”, navela je Mitrovićeva za “Nezavisne novine”.

Goran Dakić, novinar “Oslobođenja”, kaže da na ovakav nacrt zakona novinari nikada ne treba da pristanu.

“Nema pregovaranja sa Dodikom, jer ko god pregovara sa Dodikom, to čini zato što to Dodiku tako odgovara, a ne njegovom ‘partneru’. Čak i ako se eliminiše prva poznata, a to je lider SNSD-a, ostaje nam traljav, neprecizan i diskriminatorski zakon koji će da puca u slobodu i mišljenja i govora. Stanje u medijima se mora poboljšati, u to nema nikakve sumnje, ali kriminalizacija klevete i uvrede nije način da se to uradi”, rekao je Dakić za “Nezavisne novine”.

Prema mišljenju Slobodana Popadića, novinara “EuroBlica” i portala “Srpskainfo”, ukoliko novinarska, odnosno medijska zajednica bude učestvovala u javnoj raspravi, ne smije ići ispod toga da iz zakona bude izbačeno poglavlje koje se odnosi na krivična djela protiv časti i ugleda.

Kako Popadić dodaje, kriminalizaciji klevete, uvrede i ostalog što to poglavlje predviđa, nije mjesto u Krivičnom zakoniku RS, ni u kom obliku.

“Razloge smo obrazložili u proteklom periodu i nema prostora da ih ponavljamo. Postoji mogućnost da Vlada RS utvrdi izmjene i dopune postojećeg Zakona o kleveti, a nikako da djeluje putem Krivičnog zakonika na način da to može da dovede do gušenja javne riječi i gašenja medija. Osim što je to nedemokratski čin, takav potez bio bi nespojiv sa kandidatskim statusom i uslovima koje EU postavlja, a koje BiH, navodno, želi da ispuni na tzv. evropskom putu”, kaže Popadić.

Novinar “Nezavisnih novina” Dejan Šajinović ističe da novinarska zajednica, zarad slobode javnog govora i izražavanja, ne može i ne smije popustiti i mora insistirati na tome da se kriminalizacija ne može naći u ovom zakonu.

“Ovo je važno, ne samo zbog medija i novinara, nego i zbog svakog građanina Republike Srpske koji bi se sutra mogao naći pod udarom ovog represivnog zakona samo zato što je izrazio neko svoje mišljenje koje se možda neće svidjeti nekome na vlasti”, ističe Šajinović.

Evropska unija pozvala je Republiku Srpsku da povuče izmjene i dopune Krivičnog zakonika Republike Srpske koje su izglasane na sjednici Narodne skupštine RS (NS RS) i osigura punu zaštitu slobode izražavanja i medija.

“Ta odluka je nesporno korak u pogrešnom smjeru sa užasavajućim efektom na slobodu medija u Republici Srpskoj, dok istovremeno dovodi u pitanje stratešku opredijeljenost vladajućih stranaka u Republici Srpskoj za pristupanje Bosne i Hercegovine Evropskoj uniji”, stoji u saopštenju EU.

Oglasio se i Oliver Varheji, komesar za proširenje Evropske komisije, koji ističe da je za žaljenje to što je Narodna skupština Republike Srpske glasala za amandmane kojima se ponovo uvode krivične kazne za klevetu.

“Ovo je korak u pogrešnom pravcu. EU poziva RS da povuče amandman kako bi se osigurala sloboda izražavanja i medija”, napisao je Varheji.

Izvor: Nezavisne/ Dragan Sladojević