Revizori su, naime, 2016. objavili izvještaj “Upravljanje potraživanjima javnih preduzeća”, u kojem su, uz ocjenu stanja, dali i preporuke s ciljem da na tim adresama ono bude popravljeno.

U naknadnom pregledu, kojeg je revizija objelodanila, analizirano je šta su u proteklim godinama konkretno uradili nadležni u Vladi Srpske, ali i u preduzećima u kojima su pregledali poslovne knjige. Na toj listi su se našli “Elektroprivreda”, “Elektrokrajina”, te “Elektrodoboj” i “Elektrotrebinje”, kao i banjalučka i dobojska toplana, vodovodi u Kozarskoj Dubici, Gacku i Trebinju i derventski “Komunalac”.

Osnovni nalazi i zaključci u izvještaju revizije učinka iz 2016. godine su pokazali da upravljanje potraživanjima nije bilo dovoljno uspješno, s obzirom na to da i pored preduzimanih mjera, pokazatelji starosne strukture, kašnjenja u naplati i stepena naplate nisu značajnije poboljšani, prenosi Glas Srpske.

Naknadni pregled sprovođenja preporuka pokazuje da su posmatrana javna preduzeća donijela akcione planove i na osnovu njih preduzimala mjere i aktivnosti na poboljšanju upravljanja potraživanjima. Revizori su, kako je navedeno u novom izvještaju, uvidjeli da je od pet datih preporuka jedna potpuno sprovedena, dvije djelimično i da je za dvije sprovođenje u toku.

Jedini zadatak koji je u potpunosti izvršen odnosi se na preispitivanje uticaja politika, pravila i procedura očitavanja, obračuna, fakturisanja i naplate isporučenih usluga na uspješnost upravljanja potraživanjima i uspostavljanja sistema praćenja primjene i odgovornosti.

Jedna od preporuka koja je djelimično sprovedena je ona u kojoj su revizori zatražili da nadležni analiziraju potraživanja od kupaca, uključujući i preduzimane mjere, te njihove rezultate i efekte.

– Naknadni pregled pokazuje da su nadležne institucije i javna preduzeća u upravljanju potraživanjima preduzimali određene mjere i aktivnosti, te ostvarili određene rezultate. Mijenjali su regulatorna, kao i strateška dokumenata koja imaju za cilj da obezbijede uslove za bolje funkcionisanje i poboljšanje naplate potraživanja svih privrednih subjekata u Srpskoj, a preduzeća su mijenjala postojeća i donosila nova pravila i procedure – istaknuto je u izvještaju, uz naglasak da treba sve preporuke u potpunosti sprovesti u djelo.

Vlada Srpske već nekoliko godina najavljuje reformu javnih preduzeća, pa je 2020. godine formirala radnu grupu za sređivanje stanja u toj oblasti, koja je pripremila i akcioni plan koji je dobio zeleno svjetlo prije tačno godinu. Nakon toga osnovana je i organizaciona jedinica za nadzor nad radom javnih preduzeća u okviru Generalnog sekretarijata Vlade RS.

Produktivnost

U dokumentu Okvirni budžet RS za period od 2023. do 2025. godine, koji je Vlada nedavno usvojila, piše da dosta toga ne štima kada je riječ o javnim preduzećima. Istaknuto je da, između ostalog, niska profitabilnost narušava finansijsku poziciju javnih preduzeća jer nivo imovine opada, dok, s druge strane, rastu obaveze.