Vlada RS podržala je realni sektor u posljednje četiri godine sa gotovo milijardu maraka, a samo je prošle godine izdvojeno 23 miliona KM za povećanje plata.

To nije dovoljno, pa radnici i dalje odlaze u inostranstvo.

Ocjenujući da se radi o starteškom interesu Republike Srpske, predstavnici Saveza sindikata RS tvrde da bi taj problem mogao biti riješen kroz Opšti kolektivni ugovor i granske kolektivne ugovore, u čemu su dobili podršku od samog vrha vlasti.

Radna grupa

Na sastanku kod predsjednika RS Milorada Dodika bili su predstavnici Saveza sindikata, zajedno sa premijerom RS i ministarkom finansija RS Zorom Vidović. Na tom sastanku je iniciran naredni korak – sastanak s poslodavcima.

Nakon tog sastanka iz Vlade je saopšteno kako je od velike važnosti da se u predstojećem pregovaračkom procesu utvrdi tekst opšteg kolektivnog ugovora, te da se dogovorena rješenja ugrade u dokumente ekonomske politike i budžeta za 2024. godinu.

Formirana je radna grupa za pregovore, a na čijem čelu je, u ime Vlade, Danijel Egić, ministar rada i boračko invalidske zaštite.

Opšti kolektivni ugovor u Republici Srpskoj prestao je da važi u 2016. godini, nekoliko mjeseci nakon stupanja na snagu novog Zakona o radu. Pregovori oko novog OKU trajali su gotovo tri godine, ali dogovor nije postignut.

Da li će se to desiti nakon četiri godine?

Sve više ljudi odlazi

Danko Ružičić, potpredsjednik Saveza sindikata RS za privredu, za Srpskainfo kaže da se od tada drastično promijenila situacija na tržištu rada zbog čega je i poslodavcima u interesu da se povećaju prava radnika i poboljšaju uslovi rada.

“Ne može privreda Republike Srpske da počiva na uvoznim, stranim radnicima. Potrebni su bolji uslovi rada zbog kojih radnici neće odlaziti. Time bi dobili ne samo radnici, već i poslodavci i država kroz veće prihode u budžet. Podsjećam da u ovoj godini imamo najveći odliv radne snage”, navodi Ružičić.

Kaže da je cilj da se Opštim kolektivnim ugovorom definišu nekoliko najnižih plata umjesto zagarantovanog minimalca, koji se u praksi, kako kaže, primjenjuje i na NK i KV radnika i visokokvalifikovanu radnu snagu.

“I onda dođe inspektor i vidi da su isplaćeni porezi i doprinosi, a u firmi svi na minimalcu ili na nešto većoj plati od zagarantovane plate. I sve po zakonu. E, to se mora promijeniti”, ističe Ružičić.

Dodaje da se Opštim kolektivnim ugovorom ne bi ograničili poslodavci da kasnije potpisuju i posebne kolektivne ugovore ili pojedinačne u privrednim društvima sa sindikalnim organizacijama.

“Dakle, ne mogu platu od 700 KM, koliko iznosi minimalac u Srpskoj, imati i NK radnici i inženjeri”, navodi Ružičić, koji tvrdi da bi se tako “razbila” i nelojalna konkurencija među poslodavcima.  

Siva ekonomija

Saša Trivić, predsjednik Unije udruženja poslodavaca RS, kaže da su ispred Unije delegirana tri predstavnika koja učestvuju u pregovorima. Cilj je, kako kaže, suzbijanje sive ekonomije, odnosno ukidanje isplate plata u kovertama.

“U sindikatu kažu da će se to riješiti Opštim kolektivnim ugovorom, ali to nikada nije tako moglo. To se rješava granskim kolektivnim ugovorima. Mada je bolja opcija određivanje najnižih poreskih osnovica jer bi to sigurno dalo bolje rezultate u borbi protiv sive ekonomije nego kolektivni ugovori”, kaže Trivić.

Na pitanje koliko je realno da ovaj put bude postignut dogovor, Trivić kaže kako se sve može kad se hoće.

Nemaju čega da se odreknu

Predsjednica Saveza sindikata RS Ranka Mišić nada se da bi do kraja oktobra trebalo da bude poznat predlog Opšteg kolektivnog ugovora koji bi bio prihvatljiv za socijalne partnere.

“Nemamo opšti kolektivni ugovor, nemamo granske ugovore, i sve to ide na štetu radnika. Imamo snažan odliv radne snage, imamo inflaciju, socijalna kretanja. Najteže je onima koji imaju najmanja primanja, jer oni više nemaju čega da se odreknu”, istakla je Mišićeva. 

Nezavisno od toga, ona je istakla da će se razgovarati o novom iznosu najniže plate za 2024. godinu, kako bi se pokušalo doći do povećanja plata od Nove godine. Najniža plata u RS je 700 KM.

PROTEST

U petak, 29. septembra, u Banjaluci će biti protestna šetnja zaposlenih koji primaju plate iz budžeta Republike Srpske. Protest su najavili predstavnici Sindikata uprave, te Sindikat radnika unutrašnjih poslova RS, Strukovni sindikat doktora medicine RS, Strukovni sindikat medicinskih sestara i tehničara RS i Samostalni sindikat radnika u zdravstvu i socijalnoj zaštiti RS, a zbog neispunjavanja Sporazuma o povećanju plata. Protestima će se pridružiti i zaposleni iz pravosuđa.

“Sindikalni protest predstavlja borbu za dostojanstven rad i pravo da javno iskažemo svoje nezadovoljstvo uzrokovano nepoštovanjem osnovnih ljudskih, radničkih i sindikalnih prava i sloboda”, kaže Milorad Mitrović, sekretar Sindikata uprave Republike Srpske.

Mitrović tvrdi da nije u pitanju samo visina plate, nego odnos prema radnicima i njihovim pravima.

“U javnoj upravi se odomaćio partijski talog, a za apolitične radnike sve je manje mjesta”, poručuje Mitrović.

Izvor: Srpska info