Francuska i Njemačka izradile su non-pejper o Bosni i Hercegovini koji se uglavnom odnosi na Republiku Srpsku i njeno rukovodstvo, a kojim se traže sankcije prema pojedincima i entitetima, kao i suspendovanje projekata Republici Srpskoj.

“Svi projekti koji su direktno ili djelimično korisni za RS u okviru Investicionog okvira za zapadni Balkan (WBIF) treba da ostanu suspendovani. Države članice treba da istraže s Komisijom mogućnosti za prekid dva suspendovana projekta. Komisija treba da se uzdrži od predlaganja novih projekata koji bi koristili RS”, piše u non-pejperu.

U njemu se navodi i da cilj treba da bude “ukidanje neustavnih zakona i povlačenje novog ustava” te da sve opcije za postizanje tog cilja treba istražiti. Takođe, navedeno je i da lokalni zvaničnici treba da preuzmu odgovornost i da mirno rješavanje krize ostaje ključno.

“Vlasti i postupci na lokalnom nivou treba da vode ka stabilizaciji situacije. Spoljni uticaj treba biti ograničen”, navodi se u dokumentu.

Između ostalog, u dokumentu piše i da trajno rješenje krize zahtijeva, prije svega, potpun i nepovratan povratak Republike Srpske ustavnom poretku Bosne i Hercegovine i ponovno opredjeljenje političkih predstavnika Srba za pravilno funkcionisanje državnih institucija.

“Kontakti na visokom nivou s liderima Republike Srpske koji su osuđeni ili optuženi (M. Dodik, R. Stevandić i N. Višković) treba da budu suspendovani”, piše u non-pejperu.

Ovo se, očigledno, odnosi na Milorada Dodika, predsjednika Republike Srpske, Nenada Stevandića, predsjednika Narodne skupštine Republike Srpske, i Radovana Viškovića, premijera Republike Srpske, međutim kreatori dokumenta pogriješili su inicijale.

Komentarišući non-pejper, Dodik je rekao “da se radi o gubljenju vremena i avanturističkom pristupu BiH”.

“Non-pejper, koji su u diplomatski saobraćaj pustile Njemačka i Francuska, pokazuje da za 30 godina, koliko je prošlo od potpisivanja Dejtonskog mirovnog sporazuma, o BiH vodeće države EU nisu naučile gotovo ništa”, napisao je Dodik na društvenoj mreži X.

On je rekao da se iz pogrešnih pretpostavki došlo do pogrešnih zaključaka pa ni mjere za “prevazilaženje” krize u BiH nisu mogle biti drugačije nego pogrešne.

“Umjesto da su se energija i volja usmjerile na realno sagledavanje situacije, uzroke i posljedice, devastaciju ionako krhkog demokratskog kapaciteta od međunarodnih činilaca, Njemačka i Francuska krenule su prečicom i silom”, napisao je Dodik.

On je dodao da ni jedno ni drugo istorijski nije proizvodilo rezultat u BiH.

Inače, non-pejper nije zvaničan dokument i ne označava zvanične stavove vlada zemalja koje ih sastavljaju. Svrha takvih dokumenata, kako je napisao Adi Ćerimagić, viši analitičar Inicijative za evropsku stabilnost, jeste istražiti ideje, testirati reakcije i pokrenuti debatu, a ne signalizirati konačne odluke.

Komentarišući non-pejper, Stevandić je rekao da je on došao nakon što je Republika Srpska dokazala međunarodnoj javnosti da je “njemački državljanin Kristijan Šmit” kršio Dejtonski mirovni sporazum, da nije legalno imenovan i da je proizveo najveću postdejtonsku krizu u Bosni i Hercegovini.

Stevandić je naveo da Francuska i Njemačka, kako bi opravdale Šmitove poteze, sada prelaze na potpuno zauzimanje strane u BiH.

“Zauzimanje strana u BiH znači da su nju podijelili ti koji pišu non-pejper, a ne (oni) iznutra. Ona može opstati samo na unutrašnjem dijalogu, a ne na stranoj intervenciji”, rekao je Stevandić.

Za razliku od vlasti, opozicione stranke izrazile su zabrinutost jer se dokumentom optužuje Republika Srpska za podrivanje Dejtonskog mirovnog sporazuma.

“Potrudićemo se da ovih dana pokucamo na vrata svih evropskih država da im objasnimo da srpski narod poštuje Dejtonski mirovni sporazum kao garant postojanja Republike Srpske i da im objasnimo da režim ne treba da poistovjećujemo sa Republikom Srpskom i njenim narodom”, saopštio je Milan Miličević, predsjednik SDS-a, navodeći da obustavljanje projekata koji se finansiraju iz Investicionog fonda za zapadni Balkan, Evropske investicione banke, Evropske banke za obnovu i razvoj, ali i Svjetske banke znači zaustavljanje života i gotovo svake privredne aktivnosti u Republici Srpskoj.

Igor Crnadak, šef Kluba poslanika PDP-a u Narodnoj skupštini Republike Srpske, rekao je da non-pejperi, po definiciji, ne stvaraju direktan efekat niti automatski određene posljedice.

“Međutim, nažalost, ovaj non-paper koji smo vidjeli juče samo potvrđuje ono o čemu govorimo već dugo, a to je da je vodstvo Republike Srpske u apsolutnoj izolaciji. Mislim da, nažalost, ovaj non-pejper pokazuje da smo sada došli u fazu da se izolacija i katastrofalan položaj našeg rukovodstva počinje direktno prenositi na samu Republiku Srbiju i da nas čekaju veliki problemi”, upozorio je Crnadak.

Crnadak je apelovao na sve koji su u prilici da razgovaraju sa međunarodnim zvaničnicima, da se maksimalno uključe i da objasne situaciju te da zamole da ne ispašta običan narod.

On je pozvao i rukovodstvo Republike Srpske da se povuku jer predstavljaju teret za cijeli narod i Republiku Srpsku.

Zanimljivo je da je non-pejper u “javnost vinuo” Aleksandar Vučić, predsjednik Srbije, koji je o njemu govorio na sjednici Savjeta za nacionalnu bezbjednost Srbije, a nakon toga i Milan Mojsilović, načelnik Generalštaba Vojske Srbije, rekao je da su o tom dokumentu upoznati svi članovi proširenog Savjeta.

Izvor: Nezavisne / Autor: Uroš Vukić / Foto: Anadolija