Ukazuje na ovo dekan Ekonomskog fakulteta u Banjaluci Milenko Krajišnik, navodeći kako se nada da će konačno u BiH prevladati razum, ne jeftini populizam od strane pojedinih političkih partija iz FBiH, koje i dalje nastoje da ospore projekte gradnje HE “Buk Bijela” i gasovoda kroz Srpsku.

– Dok zemlje u Evropi i okruženju vape za investicijama, kako bi održale kakav-takav privredni rast, mi od svega pravimo bauk. Ti koji se protive gradnji ovih energetskih projekata zaboravljaju da zemlja ne može “živjeti” bez investicija. One su posebno važne za male i otvorene ekonomije, kakva je i naša. Ako pogledamo i sve ovo što se danas dešava na globalnoj sceni, kada i one daleko moćnije i razvijenije zemlje drma ekonomska i energetska kriza, ovakve i slične investicije postaju izuzetno važne za budućnost svake zemlje. Bez njih nam nema spasa – istakao je za “Glas Srpske” Krajišnik.

Kako je pojasnio sadašnji nivo investicija kreće se oko 17 odsto BDP, što je nedovoljno da bi one mogle uticati na ekonomski rast BiH i ublažavanje posljedica aktuelne energetske i ekonomske krize, koje će sigurno potrajati i u narednom periodu.

– Da bi sve ovo bezbolno prevazišli, nivo investicija trebalo bi da bude bar oko 25 odsto BDP. S pomenutim energetskim projektima to bi i mogli postići. Oni koji ih koče, trebalo bi da znaju da bez investicija nema realnog i održivog razvoja, ni nekog značajnijeg rasta plata i životnog standarda u BiH – naveo je Krajišnik i dodao kako se nada da će konačno prevladati razum, ne politikanstvo.

Vrijednost projekta gradnje HE “Buk Bijela” i gasovoda kroz Srpsku iznosi otprilike koliko i direktna strana ulaganja u BiH u prvih devet mjeseci prošle godine, koja su, uzgred rečeno, bila manja za 26 odsto u odnosu na 2021. godinu.

Saga oko gradnje HE “Buk Bijela” traje oko dvije godine, radovi su blokirani odmah nakon što je postavljen kamen-temeljac za hidroelektranu vrijednu oko 450 miliona maraka i snage 93 megavata. Ono što je interesantno jeste da ovaj projekat nije bio sporan kada su interesovanje za njega svojevremeno pokazale pojedine njemačke, grčke i izraelske kompanije, ali jeste kada je Srpska odlučila da zajedno sa Srbijom gradi ovaj objekat.

Slična je priča i kada je u pitanju gradnja gasovoda kroz Srpsku vrijednog, prema ranijem procjenama, oko 250 miliona maraka. Ova svota vjerovatno će biti i veća jer je planirana i gradnja nekoliko energana-toplana na gas. Ukoliko se i u FBiH realizuje projekat gradnje trans-jadranskog gasovoda, vrijednog oko 200 miliona maraka, BiH bi na ovaj način obezbijedila diverzifikaciju, odnosno i drugi kanal s kojim bi se mogla snabdijevati gasom.

Ova priča, ima i svoju drugu dimenziju koja se odnosi na zahtjeve EU da BiH u većoj mjeri pređe na obnovljive izvore energije, što je i jedan od uslova na evropskom putu, jer se gotovo dvije trećine struje dobija iz termoelektrana.

Planovi

Prema strategiji Srpske za period 2023‐2025. planirana je realizacija projekta gradnje hidroenergetskog sistema “Gornja Drina” vrijednog 568 miliona maraka i HE na rijeci Bistrici, čija je ukupna vrijednost 287,5 miliona maraka. U naredne tri godine ulagaće se i započeti projekat izgradnje HE “Dabar” čija ukupna vrijednost iznosi 661 milion maraka.