Poznato je da je Fruška gora najstariji nacionalni park u Srbiji i da sa svojih oko 80 kilometara dužine od istoka ka zapadu predstavlja pravu prirodnu oazu biljnog i životinjskog svijeta. Svi ljubitelji rekreativnih aktivnosti mogu da izaberu neku od uređenih planinarskih staza i tako se bolje upoznaju sa Almom Mons ili „plodnom planinom“, kako su je zvali Rimljani.

Bogatstvo ove planine ogleda se i u činjenici da je njeno tlo pogodno za sadnju i gajenje vinove loze od kojih nastaju kvalitetna i nagrađivana vina.

 

Pored toga, na prostoru Fruške gore nalaze se i vrijedne kulturno-istorijske cjeline, spomenici kulture, etnološka nasljeđa i znamenita mjesta, a kao najvrjednije spomeničko blago ističu se fruškogorski manastiri.

Iako narodno predanje gradnju manastira smješta nekoliko vijekova prije istorijskih podataka, prvi pisani trag o pravoslavnim manastirima na Fruškoj gori datira još iz 1455. godine. Radi se o pismu despota Đurađa Brankovića upućenom papi Kalistu III u kojem se poziva na pravo dobijeno od prethodnog pape da se podignu pravoslavni manastiri, što je vijekovima potom i uslijedilo.

Da li ste znali da je Fruška gora poznata i pod imenom „Srpska Sveta gora“?

Razlog tome leži u činjenici što se na ovom prostoru nalazi 22 manastira koji zavređuju svaku pažnju i predstavljaju jedinstvenu oazu duhovnosti. Ako se iz Novog Sada krene preko Iriškog vijenca stići će se do manastira Staro i Novo Hopovo koji su prema određenim izvorima podignuti krajem 15. ili početkom 16. vijeka. Za osnivanje ovih manastira zaslužan je despot Đorđe Branković, odnosno arhiepiskop i mitropolit beogradski i sremski Maksim.

Značajan segment u manastirima predstavlja zidno slikarstvo. Jedan od najboljih primjera je manastir Krušedol gdje oslikani zidovi imaju veliku vrijednost i predstavljaju primjer fresko slikarstva srednjovjekovne Srbije iz 16. vijeka i novog stila koji je dosegao kulminaciju u 18. vijeku.

Prvi istorijski podaci o srpskim pravoslavnim manastirima podstiču iz osmanlijskog perioda, iz sredine 16. vijeka, a kako je njihova istorija specifična, priča o njima najčešće započinje predanjem.

Upravo prema jednom takvom je tokom 12. vijeka srpski velikaš Priba ili Priva podigao manastir Privina Glava. Posebna zanimljivost za ovaj manastir vezuje se za početak 17. vijeka kada je srpski patrijarh Pajsije našao iluminirani psaltir, posebnu religijsku knjigu danas poznatu i kao „Minhenski psaltir“, i ostavio zapis koji svjedoči o manastiru.

Kao što se da zaključiti, svaki od 22 manastira iza sebe krije unikatnu priču koju je Turistička organizacija Grada Novog Sada zabilježila tokom terenskog istraživanja 2022. godine i prenijela putem zvaničnog sajta. To je omogućilo da se lokalno stanovništvo i turisti prije obilaska nekog od manastira informišu o njihovim pojedinostima, načinima odjevanja prilikom posjete, radnom vremenu, najavama grupnih posjeta i sl.

Kao dodatnu pogodnost, Turistička organizacija Grada Novog Sada kreirala je i predstavila digitalnu mapu Novog Sada i Fruške gore, gdje je nakon prve faze obilježeno blizu 600 najznačajnijih turističkih atrakcija, vinarija, restorana, planinarskih staza, javnog prevoza i drugo, sa navigacijama do svakog odredišta. Među obilježenim atrakcijama nalaze se i fruškogorski manastiri, što omogućava lakše planiranje njihovih obilazaka.

Mapa Fruške gore i Novog Sada nalazi se na zvaničnoj internet prezentaciji organizacije, kojoj možete pristupiti klikom ovdje.

Bijeljina.com/ Foto: Aleksandar Milutinović