Prva reakcija predstavnika Srba u Posavskom kantonu koji su najavili čak i ocjenu ustavnosti naziva graničnog prelaza na tom području uslijedila je kada je most “Svilaj” preko Save zvanično otvoren krajem septembra 2021, u prisustvu domaćih i zvaničnika iz EU. Tada su plasirane ozbiljne tvrdnje da spisi nedvosmisleno ukazuju na to da kompletan prelaz, uz terminale i ostale objekte, stoji na katastarskoj opštini Novi Grad – mjesnoj zajednici koja je najveće srpsko povratničko mjesto u tom kantonu, zbog čega ne može da nosi naziv “Svilaj”, koji je u određenim zvaničnim aktima.

Nedugo zatim započeli su i svojevrsnu pravnu i institucionalnu borbu za promjenu naziva graničnog prelaza, a prvo su putem ovlašćenog zastupnika od Ministarstva bezbjednosti BiH zatražili informacije na koji način, odnosno kojom odlukom, je prelaz dobio naziv “Svilaj”. Odgovoreno im je da je radni naziv mosta i prelaza “Svilaj – Donji Svilaj” u upotrebi godinama i da je korišćen tokom izrade projektne dokumentacije i za most.

Ovo pitanje je ponovo otvoreno prije nekoliko dana u resoru bezbjednosti u Savjetu ministara na sastanku predsjednika Srpskog građanskog udruženja “Posavina” Damira Ivetića i saradnika ministra Nenada Nešića.

– Naziv “Novi Grad – Svilaj” je jedini zakonski naziv tog graničnog prelaza.

Po zakonu o graničnim prelazima i graničnoj kontroli BiH nazivi prelaza se daju po prvom naseljenom mjestu na strani BiH. Na strani BiH to je mjesna zajednica Novi Grad koja pripada Odžaku, dok je mjesto pod nazivom Svilaj sa hrvatske strane – kategoričan je Ivetić.

Na sastanak u Sarajevo je, naveo je, odnio kompletnu dokumentaciju iz koje je vidljivo da je kompletan granični prelaz na katastarskoj opštini Novi Grad i da nema nikakvih razloga da se naziva po mjestu u Hrvatskoj.

– Prema podacima koje smo ranije dobili u pitanju je radna verzija naziva graničnog prelaza radi elaborata, ali to je već zaživjelo u upotrebi i na tablama na autoputu i tako dalje – kaže Ivetić.

Tvrdi i da nadležna mješovita komisija nije odgovorila na zahtjeve koje je uputio advokatski tim koji je angažovan te da je prelazu dato trenutno ime još dok je ministar bezbjednosti BiH bio Dragana Mektić.

– Nas ne zanima most, kao objekat, već naziv prelaza. Veliki propust je napravljen i mora biti ispravljen – rekao je Ivetić, koji je i kadar SNSD-a u Posavskom kantonu.

U Ministarstvu bezbjednosti BiH su za “Glas” potvrdili da taj granični prelaz na osnovu privremenog rješenja nosi radni naziv “Svilaj”, ali i da se taj naziv provlači u svim dokumentima od početka.

– Imajući u vidu da nije još napravljen sporazum o prelazima sa Hrvatskom, izdata je prvo privremena dozvola za prošlu godinu, da bi prelaz mogao da funkcioniše te produžena i za ovu. U fazi smo zaključivanja sporazuma o graničnim prelazima sa nadležnima u Hrvatskoj u kojem ćemo definitivno urediti nazive – kažu u tom resoru u Savjetu ministara, gdje su podvukli da “Svilaj” kao naziv nije konačan već samo radni koji je u upotrebi.

Kontakt tačka

Prekogranični most Svilaj dio je dionice koridora 5C čiju je izgradnju finansirala EU sa 24,5 miliona evra u bespovratnim sredstvima putem Investicionog fonda za zapadni Balkan, kao i Evropska banka za obnovu i razvoj i Evropska investiciona banka sa 67 miliona evra u zajmovima. Most preko Save ujedno je i kontaktna tačka autoputne mreže Hrvatske i BiH.