Sarajevo danas obilježava svoj dan, Dan grada, 6. april.

6. april je višeznačan datum u historiji Sarajeva. Na taj dan 1941. Sarajevo je prvi put bombardovano od strane Wermachta, na isti dan 1945. su ga jugoslovenske partizanske jedinice oslobodile od fašističkog okupatora, a 6. aprila 1992. započela je opsada grada od strane bivše Jugoslovenske narodne armije, Vojske Republike Srpske i srpskih paravojnih formacija, koja je trajala 44 mjeseca.

6-15. april 1941. godine
6. i 7. aprila bombardiran je aerodrom na Rajlovcu, Jugoslavenska pošta piše o 7-8 aviona koji čine samo materijalnu štetu. Gradsko poglavarstvo Sarajeva donosi odluku o uvođenju policijskog sata te zamračivanju grada jer su u narednim danima njemački avioni nadlijetali grad bez dejstava.

Tek 12. i 13. aprila njemački avioni bombardiraju cijeli grad. Pa su tako pogođeni zgrade Suda i Pošte, vojne komande na Bistriku, paviljon, Bistrik (pruga), sklonište u Velikom parku, naselja Hrid, Bjelave i Skenderija, škola na Vratniku, današnja ulica Branilaca grada, hoteli na Ilidži i dr. lokacije.

Neka bombardiranja i nisu imala određenih vojnih ciljeva sem stvaranja straha i panike i čin su klasične odmazde. U gradu je vladalo određeno bezvlašće, bez ikakve koordinacije a prisutno je masovno povlačenje vojske.

Bombardiranje Sarajeva odnijelo je oko 90 života građana Sarajeva i prilično značajnu materijalnu štetu u gradu. Njemačke jedinice ušle su u Sarajevo 15. aprila, oko 15 sati. U operacijama zauzimanja Sarajeva učestvovale su 8. i 14. oklopna divizija te 51. korpus. Zauzimanje Sarajeva bilo je naravno dio širih vojnih operacija njemačke vojske. Pukovnik Beker izdaje naredbu o uvođenju policijskog sata, predaji oružja, platežnim sredstvima i tzv. nabavkama.

Odmah potom Nijemci svečano postrojavaju jedinice ispred sarajevske Vijećnice te “svečano” uklanjaju spomen ploču tzv. Sarajevskom atentatu i Gavrilu Principu te je nose Hitleru kao rođendanski poklon.

Nedugo potom, u Sarajevu se ustrojava vlast Nezavisne države Hrvatske, koja se proglasila 10. aprila u Zagrebu. Ovo aprilsko bezvlašće u Sarajevu dovelo je do određenih pljački i nekoliko ubistava, stvaranja straha i nesigurnosti…što će se za mnoge Sarajlije nastaviti.

Sarajevo broji više od 10.960 žrtava/ubijenih. Njih više od 9.000 su žrtve terora i genocida, piše Historijski arhiv Sarajevo.

6. april 1945. godine
Sarajevska operacija – od početka marta do 12. aprila – Sarajevo je za okupatora bilo od posebnog značaja jer je služilo kao prihvatna baza i oslonac glavnih snaga Grupe armije E koje su se povlačile dolinom Zapadne Morave – Sandžak – dolina Bosne – sjever.

Grad je igrao iz više razloga ključnu ulogu za njemačke snage. Isprva insistiranjem Hitlera da se Sarajevo brani do zadnjeg (do 20. marta), potom odbrana Sarajeva i zadržavanje jugoslavenskih partizanskih jedinica (tada već Jugoslavenske armije) da bi se izvukli ljudstvo, ranjenici i materijalno-tehnička sredstva.

Sarajevo 5-6. april 1992. godine
Nakon održanog referenduma o suverenosti i nezavisnosti Bosne i Hercegovine i izlaska iz jugoslovenske federativne zajednice u Bosni i Hercegovini se zaoštrava sigurnosno-politička situacija.

Naime, već 1991. godine jedinice JNA vrše agresiju na području hercegovačkog sela Ravno i na području Kupresa da bi u aprilu započela prava agresija Jugoslovenske armije i srpskih paravojnih formacija napadima na Bijeljinu, Zvornik i Sarajevo potom Foču, Višegrad i na kraju cijelu Bosnu i Hercegovinu.

Tog dana započinje najduža opsada u modernoj historiji ratovanja. Trajala je 44 mjeseca, što je tri puta duže od opsade Staljingrada. Ovaj grad ponovo proživljava kalvariju u kojoj bjesomučnim granatiranjem i snajperskim djelovanjem gine 11.541 građanin, (od toga 1.601 dijete) a bilo je 50.000 djelimično i teško ranjenih.

Broj stanovnika se pri kraju opsade 1995. godine smanjio na 250.000. Za vrijeme opsade prosječno je padalo 329 granata dnevno na Sarajevo. Rekord od 3.777 ispaljenih granata uknjižen je 22. jula 1993. godine. Granate su napravile ogromnu štetu, a najveću štetu su pretrpjeli civilni, kulturni i vjerski objekti.

Grad bez vode, plina i struje
Veći dio opsade grad je bio bez vode, plina i struje. Bolnice i drugi civilni objekti (škole, ambulante, humanitarne kuhinje, groblja, pijace, parkovi, kuće i zgrade, izbjeglički centri i dr.) su bili stalna meta artiljerijskog i snajperskog djelovanja. No, Sarajevo nije klonulo, kako vojno, tako i duhovno i kulturno.

Opredjeljenost pozitivnim ljudskim vrijednostima i antifašizmom jeste ono što je i u ovo teško vrijeme za ovaj grad i Bosnu i Hercegovinu bio prioritet i suština otpora.

Tog 6. aprila 1992. godine, za Sarajevo sudbonosnog datuma, Evropska zajednica priznala je Bosnu i Hercegovinu kao suverenu i nezavisnu državu a potom su to učinile i Sjedinjene američke države.

 

izvor:Avaz/FOTO:printscreen