Pravoslavni vjernici danas proslavljaju Badnji dan ,koji najavljuje  jedan od najvećih hrišćanskih praznika Božić.

Badnji dan je poslednji i najstroži dan božićnog posta, a ujedno predstavlja i veliku sreću jer najavljuje dan Hristovog rođenja.

Mnogi običaji vezani za ovaj dan su paganski, ali je crkva pokušala da im prida hrišćanska obilježja.

Običaji za Badnji dan su se vijekovima prenosili.

 

Odlazak u sječu badnjaka

Rano u zoru, na Badnji dan, siječe se Badnjak, hrast koji Slovene predstavlja sveto drvo.Prema hrišćanskoj tradiciji, običaj sječenja badnjaka se vezuje za vitlejemske pastire koji su nasjekli granja i donijeli u pećinu da nalože vatru te ogriju Hrista i njegovu majku.

 

Odlazak u sječu badnjaka ispraćen je pucnjima iz pušaka i prangija.

“Ustanemo ,ujutro, oko 5.00h i krenemo u sječu Badnjaka. Kada dođemo u šumu i izaeremo hrastovo drvo, prije sječenja Badnjaku se nazove „dobro jutro“ ,čestita mu se praznik i pomoli se da podari porodici sreću i zdravlje. Drvo se,potom,posipa žitom i sječe sa tri udarca sjekirom, tako da padne na istok”, priča nam Boro Bogdanović koji sa svojim komšijama i rođacima već petu deceniju tradicionalno odlazi u sječu Badnjaka.

Prvi iver koji se odvaja od badnjaka takođe ima određenu moć. Vjeruje se da se stavljanjem prvog ivera u torbu, domaćinstvu donosi blagostanje i napredak.

Kada domaćin donese badnjak, prisloni ih uz kućni zid i tek ih sa prvim mrakom unosi u kuću i stavlja na ognjište.

 

Dan strogog posta

Za to vrijeme ,domaćice pripremaju prazničnu trpezu.

Badnji dan je dan strogog posta, te se danas na trpezi, tradicionalno ,nađe riba, prebranac

 

Priprema česnice

Priprema pečenice za božićnu trpezu kojom se, ujedno, označava i kraj 40-dnevnog posta puna je simbolike. Posebna pažnja poklanja se pripremi “česnice” ili božićne pogače. Pregršt simbola koji se nalaze u njoj,vjeruje se, određuju tok predstojeće godine.

 

 

“U česnicu se prvo stavlja novačić, da u tom domu bude blagoslova i novca. Onda se stavlja se dio od pečenice,najčešće papak, kako bi torovi bili puni stoke,a domaćinstvo naopredno. Potom se stavlja i dio od dio od badnjaka .Onaj ko ga pronađe ,vjeruje se, biće blagosloven cijele godine. U česnicu se još stvalja i žito ,kako bi godina bila rodna” ,priča nam Stana Radulović .

Na Badnji dan ,domaćini, pripremaju božićnu pečenicu. Najčešće prase ili jagnje.U semberskim selima postoji tradicija da se komšije sastaju na jednom mjestu,te uz pjesmu i veselje zajedno peku božićne pečenice.

 

 

Badnje veče

Za Badnje veče vezuje se i najviše običaja. U toku dana domaćica u sito stavi različite vrste žitarica, suvog voća i jabuka i sve se to postavlja u vrhu stola na kojem se večera.Žitom se posipa badnjak, slama i položajnik.

Pred veče domaćin unosi badnjak u kuću i slamu koju rastresa po podu. Slama se posipa orasima i bombonama ,a najmlađi ukućani, kroz igru i pjesmu, skupljajući slatkiše sa slame pijuču ,za veselu i rodnu godinu.

 

 

Paljenje badnjaka

Badnjak se cjeliva, maže medom i stavlja na ognjište. Kiti se zelenim granama, poliva vinom i žitom.

Običaj nalaganja badnjaka na vatru je veoma star. Djeca grančicama raspaljuju vatru izazivajući varnice izgovarajući „Koliko iskrica toliko parica, pilića, košnica“.

Paljenje badnjaka označava završetak Badnjeg dana i uvod u Božić.

 

 

U susret najradosnijem hrišćanskom prazniku, u svim pravoslavnim hramovima služe se večernje liturgije. Molitve koje pozivaju na mir, ljubav i slogu.

 

Bijeljina.com