U ulozi “novčanih mula” mogu se naći fizička lica koja nisu svjesna da čine krivično djelo ili, pak, oni koji su zaista skloni tim radnjama. Takođe, u istoj ulozi mogu biti i socijalno ugrožena lica i oni koji za obećanu proviziju podižu novac i predaju ga organizatoru prevara.

U izvještaju o radu finansijsko-obavještajnog odjeljenja Agencije za istragu i zaštitu (SIPA) navedeno je da je nastavljen trend korištenja lica iz BiH u ulozi “novčanih mula” za prilive novca na njihove račune u BiH iz počinjenih prevara u inostranstvu.

– Zastupljene su i pojave koje indirektno ukazuju na razne vrste prevara, od krađe identiteta, falsifikovanja dokumenata, do zloupotrebe ovlaštenja, prevara u privredi, nedozvoljenoj trgovini, uključujući i računarske prevare na štetu pravnih lica iz BiH. Sve te prevare za posljedicu imaju vršenje transakcija u korist računa otvorenih u inostranstvu za kupovinu robe koja nikada ne bude isporučena, a prodavac iz inostranstva ne primi uplaćeni novac već on bude doznačen na ino-račun koji pripada “novčanim mulama” – navedeno je u istom izvještaju.

Na pitanja “Glasa Srpske” koje smo proslijedili na adresu SIPA koliko je takvih slučajeva zabilježeno u 2021. i ovoj godini u BiH nismo dobili odgovor. Takođe nisu odgovorili ni na pitanja iz kojih sve zemalja je prebacivan novac na račune lica u BiH i koji je najveći iznos prebačenog novca na račune “novčanih mula”.

Sa druge strane, poručili su da su u prethodnom periodu postupili po nekoliko zahtjeva Tužilaštva BiH zbog lica u BiH koja su se našla u ulozi “novčanih mula”.

– O izvršenim provjerama sačinili smo izvještaj koji je dostavljen Tužilaštvu – naveli su u SIPA.

Stručnjaci pojašnjavaju da je na pojavu sve više “novčanih mula” uticalo negativno okruženje.

– Dobar dio ljudi u tom socijalnom okruženju nastoji da bez mnogo posla dođe do novca. Svemu tome je doprinijela naša prošlost, od nesrećnog rata te nepostojanja čvrste države i kontrolnih organa koji na vrijeme ne sprečavaju tu pojavu, a tu je i siromaštvo – navodi ekonomista Aleksandar Ljuboja.

U otkrivanju ovih krivičnih djela, finansijsko-obavještajno odjeljenje SIPA sarađuje s bankama, odnosno Udruženjem banaka BiH, te sa Federalnom upravom policije i Ministarstvom unutrašnjih poslova RS. To odjeljenje sarađuje i sa stranim finansijsko-obavještajnim jedinicama i tijelima za sprovođenje zakona. U slučaju da fizička i pravna lica smatraju da su postala žrtva prevare, potrebno je da bez odlaganja obavijeste finansijsku instituciju preko koje su obavili transfer novca, kao i najbližu policijsku upravu.

Evropol

Evropol je prošle godine od septembra do kraja novembra proveo internacionalnu operaciju čiji je cilj bio sprečavanje novčanih transakcija u kojima se koriste “novčane mule”, a služe za pranje novca kroz razne projekte. U toj internacionalnoj operaciji koja je sprovedena u 27 zemalja identifikovano je 18.000 “novčanih mula” te uhapšeno 1.803 osobe koje se sumnjiče za razne vrste internet prevara i pranje novca.