Stravična nesreća koja se dogodila na Željezničkoj stanici u Novom Sadu, u kojoj je zbog rušenja nadstrešnice smrtno stradalo 14 osoba skrenula je pažnju na to zdanje koje je početkom šezdesetih godina prošlog vijeka predstavljalo pravi arhitektonski biser.

Zgrada željezničke stanice u Novom Sadu autorsko je ostvarenje arhitekte Imrea Farkaša i njegovih saradnika iz projektnog ateljea “Arhitekt“. Izgrađena je davne 1964. godine za osam mjeseci, dok je njena rekonstrukcija trajala tri godine.

Arhitekte Imre Farkaš i Milan Matović su posao uradili besprijekorno. Odlično su projektovali pružni poligon sa četiri prolazna, dva lokalna i pet kolosijeka za vozove na čekanju, a zdanje podijelili na četiri funkcionalne cjeline – dio za upravljanje saobraćajem, reprezentativni hol sa čekaonicama, restoran i segment za istovar i pregled vozova.

Krov je bio lucidna autorska maštarija, asocijacija na krovove tipičnih panonskih kuća. Impresivno je bilo i stanično predvorje sa uočljivom “potkovicom”, okretištem za pristupna drumska vozila. Unutrašnjost “potkovice” oplemenjena je prelijepim cvijećnjakom.

Projektovani objekat je bio izuzetno funkcionalan i omogućavao je da u samo jednom minutu više od 1.000 putnika sa perona stigne ispred zgrade.

Farkaš je rođen 1924. godine u Novom Bečeju. Studirao je i diplomirao u Beogradu 1950. godine. Po diplomiranju bio je angažovan kao asistent, a potom i kao honorarni nastavnik na predmetima Nacrtna geometrija, Perspektiva i Tehničko crtanje na Arhitektonskom odsijeku Tehničkog fakulteta u Skoplju gdje je ostao do 1955. godine.

U tom periodu bio je pomoćnik direktora za projektovawnj pri istom Fakultetu, a bavio se projektovanjem i izradom statičkih proračuna. Najpoznatiji projekti Imre Farkaša u Makedoniji su Gimnazija u Tetovu (1951) i veći stambeni blok za univerzitetske nastavnike, nastao u saradnji sa kolegom Ristom Šekerinskim.

Tokom naredne decenije živi i radi u Novom Sadu kao vodeći arhitekta u PB “Arhitekt” gdje projektuje više javnih i školskih zgrada (Proizvodna hala Kulpin, Srednja mašinsko – tehnička škola, Srednja medicinska škola, Pedagoški fakultet i tipski projekat osmogodišnje škole na Limanu I), kao i veći broj stambenih zgrada.

U to vrijeme mu je povjerena gradnja novosadske željezničke stanice, koja je izgrađena za nepunih osam mjeseci.

Posebnu pažnju posvećivao je detaljima, u u enterijeru velikog i dvoetažnog hola. Plafonska površina sastavljena je iz istih “pozlaćenih” kvadratnih pločica, koje su u datoj konstelaciji poprimile ulogu neuobičajenog i nekonvencionalnog modulusa pokrivanja “cik-cak” unutrašnje, donje površine krovne konstrukcije. Čuveno “Farkašovo zlato” doprinijelo je toplini ovog dvoetažnog prostora, pa samim tim i jednoj toploj i domaćinskoj dobrodošlici prispjelim putnicima u Novi Sad.

Kako su mediji pisali, zbog zavisti kod lokalnih arhitekata i pojedinaca na vlasti; u javnosti se u to doba, povela kampanja protiv prijedloga da se on nagradi Oktobarskom nagradom grada Novog Sada.

Farkaš je teško doživio saplitanje kolega i iselio se u Kanadu. Novi Sad je napustio 1966. godine i preselio se u grad Brampton u Kanadi, gdje se bavio arhitektonskim projektovanjem do penzionisanja 1996. godine. Stanicu u Novom Sadu nikada nije zaboravio, a njegovi tamošnji studenti još i danas kada se nađu u Evropi obavezno posjete životno djelo svog profesora. Prije desetak godina je preminuo.

Farkaš je pripadao brojnoj grupi domaćih arhitekata koji su stvarali pod jakim uticajem evropske funkcionalističke arhitekture. Njegova djela karakterišu funkcionalistički dizajn enterijera i eksterijera, primjena ravnih krovova i različitih materijala, prenosi Danas.

Izvor: Danas / Foto: Wikipedia